Służba Bezpieczeństwa PRL w walce z chełmskim społeczeństwem

Stan etatowy Służby Bezpieczeństwa w woj. chełmskim przedstawiał się w latach 1975 – 1985 następująco:

1975 – 77 funkcjonariuszy,

1976 – 78,

1977 – 82,

1978 – 88,

1979 – 95,

1980 – 98,

1981 – 113,

1982 – 148,

1983 – 154,

1984 – 156,

1985 – 162.[1]

Według fragmentarycznych danych z lat 1986-89 liczbę funkcjonariuszy SB w końcowym okresie PRL należy określać na 180 – 220.

Struktura organizacyjna i kadrowa chełmskiej SB w 1981 roku:

–     z-ca komendanta woj. MO ds. SB   – 1 etat,

–         st. inspektor kierownictwa SB (wywiad) – 1 etat,

–         Wydział II – 15 etatów,

–         Wydział III – 9 etatów,

–         Wydział IIIA – 15 etatów,

–         Wydział IV – 27 etatów,

–         Wydział Śledczy – 6 etatów,

–         Samodzielna sekcja„A” – 7 etatów,

–         Wydział „B” – 4 etaty,

–         Wydział „C” – 5 etatów,

–         Wydział „T” – 9 etatów,

–         Wydział paszportów – 12 etatów,

–         Zespół ds. SB w Wydziale Inspekcji – 1 – 2 etaty,

–         Samodzielne Stanowisko Ochrony Przemysłu – 1 etat.

Razem 113 funkcjonariuszy.[2]

W 1990 roku 133 funkcjonariuszy przystąpiło do weryfikacji kadr SB pod kątem dalszej przydatności do służby w resorcie.

Liczba funkcjonariuszy, którzy nie podali się weryfikacji (odeszli na emeryturę, bądź zrezygnowali ze służby) nie jest znana. Autorowi udało się ustalić  nazwiska i funkcje kilkunastu z nich. Są to szczególnie zasłużeni w walce ze społeczeństwem wysocy oficerowie SB (często z rodowodem UB-eckim z lat  50. XX w.) z szefem SB w woj. chełmskim płk. Janem Sobańskim na czele.

Wiadomo również, że część funkcjonariuszy SB w 1989 roku przeniesiona została do pionów Milicji Obywatelskiej i jako milicjanci nie musieli stawać przed Komisją Weryfikacyjną. Udało się ustalić nazwiska 5 z nich.

Odrębna grupę funkcjonariuszy stanowią pracownicy tzw. pionu technicznego, którzy pod koniec lat 80-tych zostali przeniesieni do WUSW Lublin i komisji w Chełmie nie podlegali. Udało się ustalić nazwiska 5 z nich.

Wojewódzka Komisja Kwalifikacyjna dla funkcjonariuszy  byłej SB w Chełmie pod przewodnictwem Jerzego Masłowskiego pozytywnie zaopiniowała 28 spośród 133 funkcjonariuszy. 86 spośród negatywnie zweryfikowanych odwołało się do Centralnej Komisji Weryfikacyjnej w Warszawie pod przewodnictwem Krzysztofa Kozłowskiego. CKW po nieudanych próbach nakłonienia Wojewódzkiej Komisji do zmiany  wcześniejszych ustaleń 64 z nich zweryfikowała pozytywnie.

Wielu z nich podjęło pracę w policji i Urzędzie Ochrony Państwa

W 1998 roku w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Chełmie pracowało 26 byłych funkcjonariuszy SB.

Ich liczba w Komendach Rejonowych przedstawiała się następująco:

Chełm         – 6,

Krasnystaw – 5,

Włodawa     – 4.

W  latach 90. w UOP pracowało 8-10 byłych funkcjonariuszy SB.


[1] Paweł Piotrowski: Struktury SB MSW 1975-1990. W: „Pamięć i Sprawiedliwość” nr.1 2003r. s. 106.

[2] Tamże s.51-107.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *